Κώστα Φωτεινάκη: Κριτική αποτίμηση των εμπορικών συμφωνιών ΤTIP CETA TiSA

Υπεύθυνη κατανάλωση την εποχή της παγκοσμιοποίησης

Παρασκευή 20 Οκτωβρίου 2017 - ΚΠΕ Δραπετσώνας

Κριτική αποτίμηση των εμπορικών συμφωνιών ΤTIP CETA TiSA

Του Κώστα Φωτεινάκη*

Α. ΣΥΜΦΩΝΙΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ (ΣΕΣ) – ΣΥΜΦΩΝΙΕΣ ΝΕΑΣ ΓΕΝΙΑΣ

Α.1 - Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου/ ΠΟΕ  και Συμφωνίες νέας γενιάς

«Ύστερα από τις αδιέξοδες πολυμερείς διαπραγματεύσεις στο πλαίσιο του ΠΟΕ σχετικά με το αναπτυξιακό πρόγραμμα της Ντόχα, η ΕΕ έπρεπε να βρει εναλλακτικούς τρόπους για να διασφαλιστεί η καλύτερη πρόσβαση στις αγορές τρίτων χωρών. Για την επίτευξη του σκοπού αυτού, εισάχθηκε μια νέα γενιά συνολικών ΣΕΣ που υπερβαίνουν κατά πολύ τις δασμολογικές ελαφρύνσεις και το εμπόριο προϊόντων. Η πρώτη ΣΕΣ «νέας-γενιάς» συνάφθηκε με τη Νότια Κορέα και εφαρμόζεται προσωρινά, μετά την επικύρωσή της από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, από 1ης Ιουλίου 2011» [Ευρωπαϊκή Επιτροπή]

Α.2 - Γιατί η Ε.Ε. διαπραγματεύεται εξ ονόματος των κρατών μελών:

«Το διεθνές εμπόριο αποτέλεσε έναν από τους πρώτους τομείς στους οποίους τα κράτη μέλη συμφώνησαν να μοιραστούν την κυριαρχία τους. Ανέθεσαν, ως εκ τούτου, στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον χειρισμό των εμπορικών θεμάτων, συμπεριλαμβανομένης της διαπραγμάτευσης διεθνών εμπορικών συμφωνιών εξ ονόματός τους. Αυτό σημαίνει ότι η ΕΕ, ενεργώντας ως ενιαία οντότητα, διαπραγματεύεται, εξ ονόματος όλων των κρατών μελών της, τόσο διμερείς όσο και πολυμερείς εμπορικές συμφωνίες.» [Ευρωπαϊκή Επιτροπή]

Α.3 - 47 εμπορικές συμφωνίες μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης και άλλων κρατών (ή ενώσεων κρατών) έχουν δρομολογηθεί τα τελευταία χρόνια. Οι περισσότερο γνωστές είναι οι εμπορικές συμφωνίες μεταξύ α) Ε.Ε. και Καναδά (CETA) β) Ε.Ε. και ΗΠΑ (TTIP).

Β. ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΣΥΜΦΩΝΙΩΝ ΝΕΑΣ ΓΕΝΙΑΣ

DEFENDING QUALITY PDO PRODUCTS OF LOCAL SOCIETIES IN INTERNATIONAL TRADE AGREEMENTS

DEFENDING QUALITY PDO PRODUCTS OF LOCAL SOCIETIES IN INTERNATIONAL TRADE AGREEMENTS

George Emmanouil*

The first International Trade Agreement for the Products Designation of Origin was held in Paris in 1883 and the next one in Madrid in 1891 between 31 countries. The countries with a history  in culture such as those of S. Europe,  Egypt, India, Pakistan, Sri Lanka, Thailand, Kenya, Jamaica, China, Vietnam, participate in international agreements to support the protection of PDOs, while the new American countries and, in general, Anglo-Saxon countries are not involved, due to private trademarks that dominating in those areas. This is the mainly the reason why the US, Canada, Australia reject PDO products in the WTO (World Trade Organization) and in the current negotiations of the international trade agreements CETA, TTIP, etc.

The Stresa, Italy international trade agreement followed in 1951 and the Lisbon one in 1958, as modified in Geneva Act in 2015, by which it is prohibited the circulation of counterfeit products (kind, style)

The European Union has allowed the PDOs protection, by Reg. 2081/1992. In 1999,  US and Australia appealed to the World Trade Organization against the EU, mainly claiming that the EU discriminates against other countries' trademarks / brand names. The EU then and in order to be compatible with the WTO legislation (Articles 3.1, 22, 23, 24, TRIPS) then amended its legislation with Regulation 510 / 2016 and with the Final Reg. 1151/ 2012, prohibiting as such products imitation and  allowing  equal treatment and registration of PDO products and products of third countries.

Επιστολή της Παγκόσμιας Κοινωνίας των Πολιτών σχετικά με την Ατζέντα του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου | Μπουένος Άιρες, 10-13 Δεκεμβρίου 2017 | Συνυπογράφουν: STOP CETA, ΦΙΛΟΙ της ΦΥΣΗΣ, ΕΚΠΟΙΖΩ

Επιστολή της Παγκόσμιας Κοινωνίας των Πολιτών σχετικά με την Ατζέντα του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου

Προς την 11η υπουργική σύνοδο

Μπουένος Άιρες, 10-13 Δεκεμβρίου 2017

9 Οκτωβρίου, 2017

Εκατοντάδες Ομάδες της Παγκόσμιας Κοινωνίας των Πολιτών ζητούν τη θεμελιώδη αλλαγή της Ατζέντας του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ) πριν από την 11η Υπουργική Διάσκεψη στην Αργεντινή, 10-13 Δεκεμβρίου 2017/MC11.

Καθώς οι διαπραγματευτές αναχωρούν για μία υπουργική συνάντηση στο Μαρόκο, στην οποία λίγες μόνο χώρες θα συμμετάσχουν, οι ομάδες της Παγκόσμιας Κοινωνίας των Πολιτών ζητούν από τα μέλη του ΠΟΕ να άρουν τα εμπόδια στην ανάπτυξη και τη διατροφική ασφάλεια και να εγκαταλείψουν την ατζέντα επέκτασης του ΠΟΕ.

(Γενεύη) Σήμερα, οι υπουργοί εμπορίου από μόλις 35 χώρες θα συμμετάσχουν σε μια «μίνι-υπουργική» συνάντηση στο Μαρόκο, η οποία αποσκοπεί στην εδραίωση της ημερήσιας διάταξης της προσεχούς 11ης Υπουργικής Διάσκεψης του ΠΟΕ των 164 μελών που θα διεξαχθεί στις 10-13 Δεκεμβρίου 2017 στο Μπουένος Άιρες της Αργεντινής.

Μέλη 300 οργανώσεων της Kοινωνίας των Πολιτών, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται συνδικαλιστικές οργανώσεις, περιβαλλοντολόγοι, αγρότες, υποστηρικτές της ανάπτυξης και ομάδες δημόσιου ενδιαφέροντος από περισσότερες από 150 χώρες έστειλαν επείγουσα επιστολή στα μέλη του ΠΟΕ εγείροντας ανησυχίες «ότι ορισμένα μέλη του ΠΟΕ προωθούν μία επικίνδυνη και ακατάλληλη νέα ατζέντα». Η προσπάθεια αυτή συντονίστηκε από το παγκόσμιο δίκτυο "Ο κόσμος μας δεν είναι προς πώληση" (Our World Is Not For Sale - OWINFS) και διατίθεται στα αγγλικά, ισπανικά, γαλλικά, αραβικά και ελληνικά.

Η επιστολή περιλαμβάνει την υποστήριξη τριών φορέων από την Ελλάδα: Δίκτυο 50 Οργανώσεων «STOP TTIP CETA TiSA Ελλάδας», Ένωση Καταναλωτών «Η ποιότητα Ζωή - ΕΚΠΟΙΖΩ» και το Ελληνικό Δίκτυο «ΦΙΛΟΙ της ΦΥΣΗΣ/ Naturefriends Greece». Ο Κώστας Φωτεινάκης, πρόεδρος των ΦΙΛΩΝ της ΦΥΣΗΣ και μέλος του Συντονιστικού «STOP TTIP, CETA TiSA Ελλάδος δήλωσε σήμερα ότι «…μόνο ένα αποτέλεσμα σύμφωνο με τα όσα ορίζει η επιστολή θα εξέφραζε το εθνικό συμφέρον».

Οι Κοινωνίες των Πολιτών τόνισαν ότι «οι πολίτες σε όλο τον κόσμο έχουν δώσει σαφή μηνύματα στις κυβερνήσεις ότι οι ισχύοντες κανόνες της παγκόσμιας οικονομίας, συμπεριλαμβανομένων των παγκόσμιων εμπορικών κανόνων, έχουν επιδεινώσει την ανισότητα και έχουν οδηγήσει στην φτωχοποίηση πολλών». Υπογράμμισαν τα εξής:

• Δεν πρέπει να υπάρχει καμία απολύτως νέα εντολή για το ηλεκτρονικό εμπόριο στο MC11.

• Δεν πρέπει να συμφωνηθούν πειθαρχικοί κανόνες σχετικοί με τις εσωτερικές ρυθμίσεις στο Μπουένος Άιρες.

• Ο αναπτυξιακός και οικονομικός νομοθετικός χώρος των αναπτυσσόμενων χωρών πρέπει να διατηρηθεί, ενώ τα έθνη που έχουν συμβάλει περισσότερο στο πρόβλημα της [παράνομης, λαθραίας και άναρχης αλιείας] και της υπεραλίευσης πρέπει να συμφωνήσουν στην εξάλειψη των επιβλαβών επιδοτήσεων. Η διαχείριση των αλιευτικών πόρων πρέπει να πραγματοποιηθεί εκτός του ΠΟΕ.

Επιπρόσθετα, στην επιστολή επισημαίνεται ότι «ανησυχούμε βαθύτατα από εκθέσεις ότι η επείγουσα ανάγκη αλλαγής των υφιστάμενων κανόνων του ΠΟΕ, οι οποίοι περιορίζουν το χώρο πολιτικής των κυβερνήσεων για τη δημιουργία θέσεων εργασίας και την ανάπτυξη, συμπεριλαμβανομένης της επίτευξης των 17 Στόχων για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη του ΟΗΕ, παρεμποδίζονται περαιτέρω την περίοδο πριν από την 11η υπουργική σύνοδο.»

Οι Κοινωνίες των Πολιτών συγκεκριμένα απαιτούν:

Να υπερασπιστούμε τα ποιοτικά ΠΟΠ Προϊόντα των τοπικών κοινωνιών στις διεθνείς εμπορικές συμφωνίες

Να υπερασπιστούμε τα ποιοτικά ΠΟΠ Προϊόντα των τοπικών κοινωνιών στις διεθνείς εμπορικές συμφωνίες

του Γιώργου Εμμανουήλ

H πρώτη διεθνής εμπορική συμφωνία κατοχύρωσης των Προϊόντων Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ) έγινε στο Παρίσι το 1883 και ακολούθως στην Μαδρίτη το 1891 μεταξύ 31 χωρών. Οι χώρες με ιστορία πολιτισμού όπως της Ν. Ευρώπης, Αίγυπτος, Ινδία, Πακιστάν, Σρι Λάνκα, Ταϊλάνδη, Κένυα, Τζαμάικα, Κίνα, Βιετνάμ κ.ά. συμμετέχουν στις διεθνείς συμφωνίες υπέρ της κατοχύρωσης των ΠΟΠ προϊόντων, ενώ οι νέες χώρες της Αμερικής και γενικά οι Αγγλοσαξονικές χώρες δεν συμμετέχουν, καθόσον εκεί κυριαρχούν οι ιδιωτικές εταιρικές σημάνσεις (brand names). Αυτή είναι η αιτία που κυρίως οι ΗΠΑ, Καναδάς, Αυστραλία αντιδρούν στην κατοχύρωση των ΠΟΠ προϊόντων και στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου (ΠΟΕ) και στις τρέχουσες διαπραγματεύσεις των διεθνών εμπορικών συμφωνιών CETA, TTIP, κ.ά. 

Ακολούθησαν οι διεθνείς εμπορικές συμφωνίες της Στρέσσας Ιταλίας το 1951 και της Λισσαβόνας το 1958 με τις οποίες απαγορεύεται η κυκλοφορία απομιμήσεων ΠΟΠ προϊόντων (kind, style).

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έδωσε την δυνατότητα κατοχύρωσης των ΠΟΠ προϊόντων με τον κανονισμό 2081 του 1992. Το 1999 οι ΗΠΑ και η Αυστραλία προσέφυγαν στον ΠΟΕ κατά της ΕΕ, ισχυριζόμενοι κυρίως ότι η ΕΕ κάνει διακριτική μεταχείριση σε βάρος brand names άλλων χωρών. Ακολούθως η ΕΕ, για να είναι συμβατή η νομοθεσία της με τον ΠΟΕ (άρθρα 3.1, 22,23,24 TRIPS), την τροποποιεί με τον κανονισμό 510 του 2016 και με τον τελικό 1151 του 2012 απαγορεύει τις απομιμήσεις, δίνοντας την δυνατότητα ίσης μεταχείρισης και κατοχύρωσης ΠΟΠ προϊόντων και τρίτων χωρών.

Βάση των στατιστικών στοιχείων του 2016 στην ΕΕ έχουν κατοχυρωθεί 3.315 αγροτικά προϊόντα εκ των οποίων 2000 είναι κρασιά και 1315 είναι τρόφιμα (229 τυριά, 326 κρέατα, 130 λάδια, 373 φρούτα, λαχανικά και δημητριακά, κ.ά.).

Οι χώρες της Νοτίου Ευρώπης. λόγω της υψηλότερης βιοποικιλότητας και της ιστορικής τους παράδοσης στον τρόπο παραγωγής και κατανάλωσης των τοπικών κοινωνιών τους. έχουν σήμερα τα περισσότερα κατοχυρωμένα ΠΟΠ προϊόντα στην ΕΕ (Ιταλία 926, Γαλλία 740, Ισπανία 353, Ελλάδα 270, Πορτογαλία 203, Γερμανία 164, Ουγγαρία 83, Βουλγαρία 65, Ρουμανία 63 και ακολουθούν οι υπόλοιπες χώρες της ΕΕ με κάτω από 50 η κάθε μία).

Σε επίπεδο ΕΕ το 60% των πωλήσεων ΠΟΠ προϊόντων γίνεται στην εγχώρια αγορά, 20% εξάγεται σε άλλες χώρες της ΕΕ και 20% σε τρίτες χώρες. Η συνολική αξία των εξαγόμενων ΠΟΠ προϊόντων της ΕΕ σε τρίτες χώρες ανέρχεται σε 12 δίς ευρώ, ήτοι σε 15% των εξαγωγών τροφίμων της με αυξητικές τάσεις. Οι χώρες που εισάγουν ΠΟΠ προϊόντα της ΕΕ είναι οι ΗΠΑ το 30%, Ελβετία, Σιγκαπούρη από 7%, Καναδάς, Κίνα, Ιαπωνία από 6%, Ρωσία 4% κ.ά., γεγονός που τα καθιστά σημαντικό κεφάλαιο στις διμερείς εμπορικές συμφωνίες της ΕΕ.

Το συγκριτικό πλεονέκτημα της φυσικής βιοποικιλότητας, του παραδοσιακού τρόπου παραγωγής και γαστρονομικής κατανάλωσης και της σύνδεσής της υψηλής ποιότητάς τους και διατροφικής αξίας τους που συγγενεύει με την βιολογική παραγωγή υγιεινών προϊόντων (λόγω των φυσικών, χημικών, μικροβιολογικών και οργανοληπτικών χαρακτηριστικών τους) με τον πολιτισμό, τον αγροτουρισμό και οικοτουρισμό των τοπικών κοινωνιών της Νοτίου Ευρώπης και της Ελλάδας αποτυπώνεται στα ΠΟΠ/ΠΓΕ προϊόντα.

Η εμπορική διακίνησή των ΠΟΠ προϊόντων στην παγκόσμια αγορά αντιμετωπίζει τον αθέμιτο ανταγωνισμό των υποβαθμισμένων ποιοτικά προϊόντων που είτε παράγονται από μεταλλαγμένους σπόρους και ζωοτροφές, είτε από ορμονούχα και χημικά πρόσθετα της βιομηχανίας των Πολυεθνικών εταιρειών.

Ο 21ος αιώνας θα είναι μια εποχή σύγκρουσης ανάμεσα στην κοινωνική συμμαχία παραγωγών και καταναλωτών που διεκδικούν όρους δίκαιου εμπορίου και υπερασπίζονται την αρχή της πρόληψης, της ποιοτικής σήμανσης και διακριτότητας των ΠΟΠ/ΠΓΕ προϊόντων και στις επιδιώξεις των πολυεθνικών και των νεοφιλελεύθερων πολιτικών που επιδιώκουν την απορύθμιση των αγορών, την κερδοσκοπία και την εταιρειοκρατία.

Τα ΠΟΠ προϊόντα όταν διακινούνται στο διεθνές εμπόριο δεν είναι απλά εμπορεύματα, αλλά ενσωματώνουν την βιοποικιλότητα, τον παραδοσιακό τρόπο παραγωγής, την τεχνογνωσία και τον πολιτισμό των τοπικών κοινωνιών όπου παράγονται.

Γι αυτό θεωρούμε ότι στις εμπορικές συμφωνίες ΕΕ - χωρών Ν. Αφρικής, ΕΕ - Σιγκαπούρης και ΕΕ - Καναδά (CETA), η κατοχύρωση μόνο 143 ΠΟΠ προϊόντων από τα 1315 της ΕΕ και μόνο 16 της χώρας μας από τα 101 και κυρίως η μη πλήρης κατοχύρωση του σημαντικότερου ΠΟΠ προϊόντος μας, της Φέτας, μαζί με την δυνατότητα που δίνουν για απομιμήσεις ΠΟΠ προϊόντων, αποτελούν οπισθοδρόμηση από τις ευρωπαϊκές κατακτήσεις στις διεθνείς εμπορικές συμφωνίες της μεταπολεμικής περιόδου.

Θα ακολουθήσουν στην επόμενη 3ετία διαπραγματεύσεις της ΕΕ με τις άλλες χώρες, στο πλαίσιο των κοινών "επιτροπών ρυθμιστικής συνεργασίας" για να καθοριστεί κοινό νομοθετικό πλαίσιο επί των προδιαγραφών ποιότητας και των υγειονομικών μέτρων φυτικής και ζωικής παραγωγής.

Το Ευρωπαϊκό και Ελληνικό κίνημα παραγωγών και καταναλωτών πρέπει να επαγρυπνεί για να αποτρέψει ρυθμίσεις που θα επιχειρηθούν για απελευθέρωση εισαγωγών των μεταλλαγμένων, ορμονούχων και χημικών πρόσθετων στα τρόφιμα του ευρωπαϊκού χώρου και να προωθήσει πολιτικές βιώσιμης περιφερειακής ανάπτυξης με την σήμανση και συλλογική προώθηση των τοπικών ποιοτικών προϊόντων με συνεταιριστικές ομάδες παραγωγών, διεπαγγελματικές οργανώσεις, αγροδιατροφικές συμπράξεις και την συνεργασία τους με τα Πανεπιστήμια και την Αυτοδιοίκηση.

Η Ελληνική βουλή να αξιοποιήσει το άρθρο 4 της συνθήκης της Λισαβόνας της ΕΕ που δίνει την συναρμοδιότητα απόφασης και στα Εθνικά Κοινοβούλια και να πάρει απόφαση επαναδιαπραγμάτευσης προς πλήρη κατοχύρωση της Φέτας ΠΟΠ και όλων των ποιοτικών προϊόντων και τροφίμων, να υποστηρίξει την Περιφέρεια της Βαλονίας στην προσφυγή της στο Ευρωπαϊκό δικαστήριο κατά των εταιρικών δικαστηρίων και να λάβει απόφαση υπεράσπισης σε όλες τις διεθνείς εμπορικές συμφωνίες της αρχής της πρόληψης, του κοινοτικού κεκτημένου στην δημόσια υγεία, στο περιβάλλον, στα κοινωνικά δικαιώματα και στην βιώσιμη ανάπτυξη των τοπικών κοινωνιών.

Γιώργος Εμμανουήλ

Μέλος της Ομάδας εργασίας των Ευρωπαϊκών Περιφερειών ΠΟΠ Προϊόντων - AREPO & του Δικτύου φορέων STOP TTIP CETA TiSA Ελλάδας

8 Οκτωβρίου 2017

Συμφωνία (Τακτοποίηση) στον ΠΟΕ μεταξύ ΕΕ και Καναδά για το ζήτημα του βοδινού κρέατος | Η συζήτηση διευκολύνθηκε από τη φιλελευθεροποίηση του εμπορίου με τη CETA

Συμφωνία (Τακτοποίηση) στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου  μεταξύ Ε.Ε. και Καναδά για το ζήτημα του βοδινού κρέατος

Η Ευρωπαϊκή Ένωση. και ο Καναδάς ολοκλήρωσαν μια συζήτηση που κράτησε 21 χρόνια σχετικά με το βοδινό κρέας, το οποίο προέρχεται από ζώα, τα οποία έχουν διατραφεί με ορμόνες (ορμονούχο βοδινό κρέας) μετά και την ευρύτερη συμφωνία που έκαναν.

Η συζήτηση, που κατάληξε στη συμφωνία και είχε ξεκινήσει το 1996, διευκολύνθηκε από τη φιλελευθεροποίηση του εμπορίου με τη CETA, η οποία τέθηκε σε ισχύ στις 21 Σεπτεμβρίου 2017.

Αυτή η ενισχυμένη συνεργασία και η βαθύτερη κατανόηση συντέλεσε, ώστε να βρεθεί μια αμοιβαία αποδεκτή λύση και να ολοκληρωθεί η συζήτηση, σύμφωνα με την κοινή δήλωση των ΕΕ και Καναδά.

Σύμφωνα με τους όρους της συμφωνίας, ο Καναδάς παραιτείται από όποιο δικαίωμα ανταπόδοσης (αντεκδίκησης) για παράπονα παλαιότερων χρόνων, σύμφωνα με τα οποία η ΕΕ έσπασε (παρέβη) τους κανόνες του ΠΟΕ απαγορεύοντας το ορμονούχο βοδινό κρέας.

Η χρήση των ορμονών στην εκτροφή των βοοειδών στον Καναδά είχε μπλοκάρει τις εξαγωγές βοδινού κρέατος στην ΕΕ. Στις συζητήσεις για τη CETA, οι Καναδοί ζήτησαν από τις Βρυξέλλες να αποδεχθούν μεγαλύτερη ποσόστωση για τις εισαγωγές βοδινού κρέατος ελεύθερου ορμονών, ώστε η παραγωγή τέτοιου κρέατος να γίνει οικονομικά βιώσιμη.

Η συζήτηση για τις ορμόνες ήταν στο επίκεντρο των μακροχρόνιων διαπραγματεύσεων με τη συμφωνία να κλείνει στην προσφορά από την πλευρά της ΕΕ στους 40.000 τόνους έναντι των 100.000 τόνων που ζητούσε ο Καναδάς. Η συμφωνία συνοδεύεται από αύξηση των εξαγωγών του Καναδά προς την ΕΕ στους 50.000 τόνους βοδινού κρέατος χωρίς δασμούς, στους 80.000 τόνους χοιρινού κρέατος και στους 100.000 τόνους σταριού.

Η ΕΕ είπε ότι η CETA δεν θα αλλάξει τον τρόπο που η ΕΕ νομοθετεί (προασπίζει) την ασφάλεια των τροφίμων, συμπεριλαμβανομένων των ΓΤΟ ή την απαγόρευση ορμονούχου κρέατος.

Η ΕΕ και οι ΗΠΑ έχουν στον ΠΟΕ μια παρόμοια συζήτηση, με τις ΗΠΑ να έχουν σε (μάλλον αρνητική) αναμονή λίστα για έγκριση εισαγωγής στις ΗΠΑ προϊόντων της ΕΕ – από τις τρούφες και τις σοκολάτες μέχρι τα τυριά – ως ανταπόδοση στην άρνησή της ΕΕ για εισαγωγή ορμονούχου αμερικάνικου βοδινού κρέατος.

Το 2009, οι ΗΠΑ συμφώνησαν να παγώσουν τους ανταποδοτικούς δασμούς έναντι μιας υπόσχεσης για εισαγωγή 45.000 τόνων βοδινού κρέατος ελεύθερου ορμονών στην ΕΕ.

Οι εισαγωγές νωπού αμερικάνικου βοδινού κρέατος στην ΕΕ αυξήθηκαν σε αξία από 67 εκατομμύρια δολάρια το 2009 σε 300 εκατομμύρια δολάρια το 2015, ενώ οι εισαγωγές βοδινού κρέατος από τον Καναδά στην ΕΕ παρέμειναν κάτω από τα 10 εκατομμύρια δολάρια το χρόνο, χαμηλότερα και από τις εισαγωγές καναδικού κρέατος αλόγου.

Αναλυτές ειδικοί στο εμπόριο παραθέτουν την άμυνα της ΕΕ σχετικά με τη στάση της απέναντι στο ορμονούχο βοδινό κρέας καθώς επίσης και στο ζήτημα των κοτόπουλων που πλένονται με χλώριο, ως απόδειξη των εμποδίων στο εμπόριο, όταν τίθενται πρότυπα (στάνταρντς) στα τρόφιμα, τα οποία μικρότεροι γείτονές της, όπως η Ελβετία ή η Βρετανία μετά το Brexit, είναι υποχρεωμένοι να τηρούν.

ΠΗΓΗ: bilateirals  | Μετάφραση: Καίτη Μυλωνά

Οι ανεπιθύμητες παρενέργειες της CETA στην υγεία | The Unhealthy side effects of CETA

Οι ανεπιθύμητες παρενέργειες της CETA στην υγεία

The Unhealthy side effects of CETA

Zoltán Massay-Kosubek και George Thurley 

(Ευρωπαϊκή Συμμαχία για τη Δημόσια Υγεία / European Public Health Alliance)

Μετάφραση – Εκτεταμένη περίληψη: Δρ. Στέργιος Σερέτης

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η Συνολική Οικονομική και Εμπορική Συμφωνία (CETA) μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Καναδά, είναι η πρώτη εμπορική συμφωνία μεταξύ της ΕΕ και μιας μεγάλης παγκόσμιας οικονομίας και η πλέον διεξοδική διμερής εμπορική και επενδυτική συμφωνία που έχει ολοκληρωθεί μέχρι σήμερα.

Στο πλαίσιο των όλο και δαπανηρότερων φαρμάκων, της μειωμένης πρόσβασης στην υγειονομική περίθαλψη και του ολοένα αυξανόμενου βάρους των χρόνιων μη μεταδοτικών ασθενειών, είναι σημαντικό να διασφαλιστεί ότι οι εμπορικές συμφωνίες δεν υπονομεύουν ευρύτερους κοινωνικούς στόχους στον τομέα της δημόσιας υγείας.

Δυστυχώς, η CETA απειλεί να κάνει ακριβώς αυτό. Η συμφωνία έχει σημαντικές παρενέργειες για τους ανθρώπους, μέσω διατάξεων σχετικών με τις επενδύσεις που περιορίζουν το χώρο άσκησης πολιτικής των κυβερνήσεων στους τομείς της δημόσιας υγείας, της δασμολογικής πολιτικής, των δεσμεύσεων πρόσβασης στην αγορά, εισάγοντας την αρνητική λίστα στον τομέα υπηρεσιών, ενώ παράλληλα απουσιάζει η αναγνώριση των στόχων της αειφόρου ανάπτυξης (SDGs[1]) σε σχέση με την υγεία κ.ά. Εν ολίγοις, η CETA δεν εξασφαλίζει μια ισορροπημένη σχέση μεταξύ εμπορίου και δημόσιας υγείας.

Δεσμεύσεις για την πρόσβαση στην αγορά

Η CETA περιλαμβάνει σημαντικές δεσμεύσεις όσον αφορά το εμπόριο ζωικών προϊόντων. Όχι μόνο αυξάνεται το εμπόριο προϊόντων με βάση το κρέας, αλλά μειώνονται και οι δασμοί στα γεωργικά προϊόντα. Σήμερα τα γεωργικά προϊόντα καλύπτονται από ένα μέσο ποσοστό δασμού 13%. Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα εξαλείψει το 99,2% των γεωργικών της δασμών μετά από 7 χρόνια. Επιπρόσθετα η ΕΕ έχει προβεί σε ουσιαστικές παραχωρήσεις στον τομέα του βοείου κρέατος και του χοιρινού κρέατος με αντάλλαγμα την αυξημένη πρόσβαση στην καναδική αγορά τυριού.

Τα στοιχεία δείχνουν ότι η κατανάλωση κρέατος είναι σημαντικά υψηλότερη από αυτή που συνιστά ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) τόσο στην ΕΕ όσο και στον Καναδά. Η κατανάλωση κρέατος στην Ευρώπη είναι διπλάσια από τον παγκόσμιο μέσο όρο και αυτό συμβάλλει στην αύξηση της πρόσληψης κορεσμένων λιπαρών.

Επιπλέον, αυξάνοντας το εμπόριο κρέατος, η CETA μπορεί να συμβάλει στην υπερβολική χρήση αντιβιοτικών για την παραγωγή κρέατος και επομένως στην αντιμικροβιακή αντοχή (AMR[2]), η οποία αποτελεί σοβαρή απειλή για την υγεία των ανθρώπων και των ζώων. Οι εκτιμήσεις δείχνουν ότι αν συνεχιστούν οι τρέχουσες τάσεις, μέχρι το 2050 οι λοιμώξεις που αντέχουν στα αντιβιοτικά θα μπορούσαν να σκοτώσουν 10 εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως κάθε χρόνο. Συνεπώς, η δέσμευση της CETA για επέκταση του εμπορίου προϊόντων κρέατος, απειλεί να επιδεινώσει τους υφιστάμενους κινδύνους για την υγεία.

Δικαιώματα Πνευματικής Ιδιοκτησίας (ΔΠΙ)

Η CETA αδυνατεί να αναγνωρίσει τις ανησυχίες πολλών φορέων σχετικά με τις επιπτώσεις των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας (ΔΠΙ) στις τιμές των φαρμάκων. Τα δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας ενεργούν ως ανυπέρβλητο εμπόδιο στην ισότιμη πρόσβαση στα φάρμακα, προκαλώντας αύξηση των τιμών. Αυτό προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία στον Καναδά, ο οποίος έχει ήδη το δεύτερο υψηλότερο κόστος για τα φάρμακα παγκοσμίως.

Η CETA δεν θα επηρεάσει μόνο τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας στον Καναδά, εξασφαλίζοντας οκτώ χρόνια αποκλειστικότητας στην αγορά, αλλά υπονομεύει μια κρίσιμη ευρύτερη συζήτηση σχετικά με την πρόσβαση στα φάρμακα και θα εγκλωβίσει τους Ευρωπαίους και τους Καναδούς σε ένα μοντέλο που θα επιτρέπει στις φαρμακευτικές εταιρείες να χρεώνουν υπερβολικές τιμές που δεν έχουν καμία σχέση με το κόστος έρευνας και ανάπτυξης τους, χάρη στους κανόνες για τα ΔΠΙ.

Ο αντίκτυπος των κανόνων για τα δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας στις τιμές των φαρμάκων είναι ότι θα δημιουργούν μονοπώλια σε ένα συγκεκριμένο φάρμακο. Αυτό σημαίνει ότι άλλες, φθηνότερες, γενικές εκδόσεις των ίδιων φαρμάκων δεν μπορούν να διατεθούν στην αγορά μέχρις ότου υπάρξει προστασία ευρεσιτεχνίας.

Δεν έχει υπάρξει εκτίμηση των επιπτώσεων της CETA ή της συναφούς ρυθμιστικής συνεργασίας σε σχέση με τις τιμές των φαρμάκων και αυτό πρέπει να γίνει προκειμένου να διασφαλιστεί η συνοχή της CETA με τη διασφάλιση της πρόσβασης στα φάρμακα.

Αρνητική λίστα και η ρήτρα μη αντιστρεψιμότητας

Η προσέγγιση της αρνητικής λίστας που χρησιμοποιείται στην CETA σημαίνει ότι, εκτός εάν εξαιρούνται ρητά, οι δημόσιες υπηρεσίες - συμπεριλαμβανομένης της υγειονομικής περίθαλψης, των κοινωνικών υπηρεσιών, της εκπαίδευσης και του νερού - είναι ανοικτές στην ελευθέρωση.

Αυτή η προτίμηση για απελευθέρωση περιορίζει την ελευθερία των κυβερνήσεων να οργανώνουν δημόσιες υπηρεσίες όπως κρίνουν σκόπιμο και, ως εκ τούτου, θα μπορούσε να υπονομεύσει την ποιότητα και την οικονομική προσιτότητα των υπηρεσιών γενικού συμφέροντος. Η ρήτρα της μη αντιστρεψιμότητας προχωρά περαιτέρω και περιορίζει τις επιφυλάξεις των συμβαλλομένων μερών σχετικά με τη συμφωνία. Επομένως, αυτό θα εμποδίσει τις κυβερνήσεις να αντιταχθούν σε μέτρα απελευθέρωσης - για παράδειγμα, την επανεθνικοποίηση μιας δεδομένης υπηρεσίας ή τομέα. Όλα αυτά οδηγούν στον περιορισμό του πολιτικού χώρου των κυβερνήσεων για την οργάνωση δημόσιων υπηρεσιών.

Επενδυτικά μέτρα

Όπως συμβαίνει σχεδόν σε όλους τους τομείς δημόσιας πολιτικής, φαίνεται ότι τα μέτρα προστασίας των επενδύσεων, είτε υπό τη μορφή του νεότερου συστήματος εταιρικής διαιτησίας (ICS) είτε του αρχικού μηχανισμού επίλυσης διαφορών επενδυτή-κράτους (ISDS), θα υπονομεύσουν πρωτοβουλίες πολιτικής για την προώθηση ή προστασία της καλής δημόσιας υγείας.

Ωστόσο, αξίζει να σημειωθεί ότι υπάρχουν πολλές υφιστάμενες περιπτώσεις νομοθεσίας για την προστασία και την προώθηση της παρεμπόδισης ή της καθυστέρησης της δημόσιας υγείας από τις περιπτώσεις των επενδυτών-κρατών. Τα μέτρα δημόσιας υγείας που θα μπορούσαν να επηρεαστούν από το συγκεκριμένο κεφάλαιο της CETA περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων πρωτοβουλιών, την ελάχιστη τιμολόγηση του αλκοόλ, την επισήμανση των τροφίμων, τους περιορισμούς της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, τη νομοθεσία για τα χημικά προϊόντα και τους φόρους της σόδας και της ζάχαρης.

Σιωπή σχετικά με τις βλάβες που σχετίζονται με το αλκοόλ και την αειφορία της υγείας.

Η CETA είναι επίσης ασύμβατη με τους στόχους της δημόσιας υγείας όσον αφορά στην πρόληψη των βλαβών που προκαλούνται από το οινόπνευμα, καθώς είναι πιθανό να αυξήσει τη διαθεσιμότητα και την οικονομική προσιτότητα του αλκοόλ -κάτι που προωθήθηκε, από τον κεντρικό ρόλο, του ευρωπαϊκού λόμπι οινοπνευματωδών στην διαμόρφωση της CETA.

Η CETA αδυνατεί ακόμη να αναγνωρίσει τη σχέση μεταξύ κατανάλωσης αλκοόλ και σημαντικών κοινωνικών επιπτώσεων, συμπεριλαμβανομένης της πτώσης της παραγωγικότητας, των μη φυσιολογικών και άλλων μορφών βλάβης που σχετιζόμενων με την κατανάλωση αλκοολ, συμπεριλαμβανομένου του εθισμού, της βίας, του εγκλήματος και των τροχαίων δυστυχημάτων.

Παραλείποντας πτυχές της βιωσιμότητας της υγείας

Στα κεφάλαια της CETA για την αειφόρο ανάπτυξη, διαπιστώνεται αδυναμία αναγνώρισης των ζητημάτων βιωσιμότητας της δημόσιας υγείας, καθώς δεν γίνεται αναφορά σε κρίσιμες δεσμεύσεις για τη δημόσια υγεία, όπως η Πολιτική Δήλωση Υψηλού Επιπέδου των Ηνωμένων Εθνών για τις Μη Μεταδιδόμενες Νόσους. Επίσης, δεν γίνεται αναφορά στις πτυχές των Στόχων της Αειφόρου Ανάπτυξης (SDG) του ΟΗΕ, που σχετίζονται με την υγεία, οι οποίες δεσμεύουν τόσο την ΕΕ όσο και τον Καναδά. Ως εκ τούτου, η CETA απειλεί να υπονομεύσει τις διεθνείς δεσμεύσεις για την αειφορία της υγείας.

Ερμηνευτική δήλωση

Μετά από κριτική σε αυτά και σε πολλά άλλα ζητήματα, ΕΕ και Καναδάς εξέδωσαν κοινή ερμηνευτική δήλωση για την CETA τον Οκτώβριο του 2016. Η διακήρυξη επιδιώκει να διαβεβαιώσει τους ενδιαφερόμενους ότι η CETA θα προστατεύσει την ικανότητα των κυβερνήσεων να επιτύχουν θεμιτούς στόχους δημόσιας πολιτικής, συμπεριλαμβανομένης της δημόσιας υγείας και ασφάλειας.

Αναγνωρίζει θετικά ότι το εμπόριο αποσκοπεί κυρίως στην αύξηση της «ευημερίας των πολιτών». Ωστόσο, λόγω της φύσης της ως μη δεσμευτικού εγγράφου, δεν μπορεί να αλλάξει το ήδη διαπραγματευθέν κείμενο, δηλαδή δεν μπορεί ποτέ να αντιμετωπίσει επαρκώς τα προαναφερθέντα προβλήματα και να συμβάλει στην επίτευξη καλής δημόσιας υγείας. Τέλος, δεν κάνει ουσιαστικές αλλαγές στο Σύστημα Επενδυτικών Δικαστηρίων (ICS), το οποίο παραμένει ουσιαστικά περιττό για μια συμφωνία που συνάπτεται μεταξύ δύο ανεπτυγμένων δημοκρατιών.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

Η συμφωνία, έχοντας απέναντι έναν ευρύ συνασπισμό οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών που αντιτίθενται, συμπεριλαμβανομένης και της Ευρωπαϊκής Συμμαχίας Δημόσιας Υγείας, εγκρίθηκε βιαστικά από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις αρχές του 2017, παρά τις έντονες ανησυχίες σχετικά με τις επιπτώσεις στην υγεία.  

Η CETA είναι μια κακή συμφωνία για τη δημόσια υγεία, διότι ανοίγει την πόρτα για τις επιχειρήσεις να αμφισβητούν τη νομοθεσία για τη δημόσια υγεία, περιορίζει τις πολιτικές επιλογές για τις υπηρεσίες κοινής ωφελείας (κοινωνική, υγειονομική περίθαλψη, εκπαίδευση, νερό), προωθεί τον καπνό, το οινόπνευμα και τα ανθυγιεινά τρόφιμα. Ενώ η υιοθέτηση της CETA ανοίγει το δρόμο για την επέκταση των παγκόσμιων εμπορικών σχέσεων της Ευρώπης, αποτελεί σημαντική απειλή για τη δημόσια υγεία, τόσο στην ΕΕ όσο και στον Καναδά.

Το εμπόριο δεν αποτελεί εκ φύσεως απειλή για τη δημόσια υγεία, οικονομικά ή κοινωνικά, αλλά όταν οι ανησυχίες για τη δημόσια υγεία δεν αντιμετωπίζονται επαρκώς, -όπως στην CETA-, είναι ζωτικής σημασίας να γνωστοποιηθούν αυτές οι ανησυχίες και να διατηρηθούν οι εμπορικές συμφωνίες στα πρότυπα αυτά.

Καθώς η κοινωνία των πολιτών σε όλο τον κόσμο ενώνει τις δυνάμεις της για τον επαναπροσδιορισμό της εμπορικής πολιτικής της ΕΕ, υπό το πρίσμα της διασφάλισης του δημόσιου συμφέροντος, η Ευρώπη έχει την ιστορική ευκαιρία να ανοίξει το δρόμο προς περισσότερες εμπορικές συναλλαγές προσανατολισμένες στο δημόσιο συμφέρον και στη δημόσια υγεία.

---

[1] Sustainable Development Goals

[2] Antimicrobial resistance, of microorganisms (bacteria, viruses, parasites) to antimicrobials

-------

Πηγή – το αυθεντικό φυλλάδιο «The Unhealthy side effects of CETA» [ΕΔΩ] |Έκδοση: European Public Health Alliance/ EPHA [ΕΔΩ]

Μετάφραση – Εκτεταμένη περίληψη του φυλλαδίου «Οι ανεπιθύμητες παρενέργειες της CETA στην υγεία» Δρ.Στέργιος Σερέτης, για το Ελληνικό Δίκτυο ΦΙΛΟΙ της ΦΥΣΗΣ/ Naturefriends Greece [http://naturefriends-gr.blogspot.gr –naturefriendsgreece@gmail.com]

Dr. Stergios Seretis

Senior Researcher in Political Economy of Health

Laboratory of Primary Health Care, General Practice and Health Services Research 

Department of Medicine

Aristotle University of Thessaloniki, Greece

Department of Medicine, University Campus,

4th Floor. Post Code 54124. Thessaloniki, Greece

Tel: +30 6932592457

E-mail: seretiss@auth.gr, seretiss@gmail.com

Website: http://seretis.weebly.com