Ενημέρωση από το Υπουργείο Οικονομίας για τις Διαπραγματεύσεις στην TTIP | EU-US TTIP negotiations

Ενημέρωση από το Υπουργείο Οικονομίας για τις Διαπραγματεύσεις στην TTIP

EU-US TTIP negotiations

Η ΤΤΙP είναι μια σύγχρονη εμπορική συμφωνία «νέου τύπου» που ακολουθώντας τις επιταγές της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας, προχωράει πολύ πέρα από τη ρύθμιση δασμολογικών θεμάτων και καλύπτει ένα τεράστιο φάσμα δραστηριοτήτων και πρακτικών, όπως υπηρεσίες, δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας, επενδύσεις, δημόσιες συμβάσεις, πρότυπα για την υγεία των φυτών και των ζώων, καθώς και για βιομηχανικά και μη βιομηχανικά προϊόντα, πρακτικές αδειοδότησης, τελωνειακές διατυπώσεις κ.ά.

Σε αυτό το σημείο βρίσκεται και το μεγάλο διακύβευμα. Η άρση περιττών εμποδίων στο εμπόριο (π.χ. διευκόλυνση τελωνειακών διαδικασιών,) και η δημιουργία ενιαίων κανόνων (π.χ. κοινό πλαίσιο για Γεωγραφικές Ενδείξεις) μπορεί να είναι σε κάποιο βαθμό θεμιτή, εφόσον γίνεται σεβόμενη τις βασικές αρχές για την προστασίας του περιβάλλοντος, των καταναλωτών και των εργαζομένων και περιλαμβάνει επαρκείς δικλείδες ασφαλείας σε ευαίσθητα θέματα για τα κράτη και τους πολίτες τους. Ωστόσο, η ΤΤΙP, όπως και άλλες συμφωνίες τέτοιου τύπου, συνιστούν μια πρωτοφανή παγκοσμιοποίηση σε εξέλιξη στην οποία ελλοχεύουν ιδιαίτεροι κίνδυνοι απέναντι στους οποίους θα πρέπει να είμαστε σε επαγρύπνηση.

Το 2016 είναι κρίσιμο έτος για τις διαπραγματεύσεις στο πλαίσιο της TTIP, καθώς τόσο η Επιτροπή όσο και οι ΗΠΑ έχουν ανακοινώσει την εντατικοποίηση των διαπραγματεύσεων. Η ελληνική πλευρά είναι κατά μιας συμφωνίας “fast-track”. Η Συμφωνία TTIP δεν δύναται να προχωρήσει εάν δεν προασπίζεται και δεν προωθεί τις βασικές αρχές της Ε. Ένωσης και δεν στηρίζεται στη βάση της αμοιβαιότητας. Η απελευθέρωση του εμπορίου δεν μπορεί να γίνει σε βάρος της αγροτικής παραγωγής ή της προστασίας του περιβάλλοντος και του καταναλωτή, ούτε βάζοντας τα συμφέροντα των εταιρειών πάνω από αυτά των πολιτών.

Είναι γεγονός ότι η διαδικασία της διαπραγμάτευσης από μόνη της δεν δίνει την απαραίτητη ευελιξία στα κράτη-μέλη να διαμορφώσουν τις θέσεις τους. Τα κ-μ ενημερώνονται για την πορεία των διαπραγματεύσεων από την Επιτροπή και δεν έχουν άμεση πρόσβαση στα ενοποιημένα κείμενα της διαπραγμάτευσης παρά μόνο εντός των ειδικών αναγνωστηρίων , όπου οι κανόνες πρόσβασης είναι ιδιαίτερα αυστηροί. Δεν επιτρέπεται η είσοδος με οποιαδήποτε ηλεκτρονική συσκευή και είναι δυνατή μόνο η συγκράτηση χειρόγραφων σημειώσεων. Σημειώνεται ότι το άνοιγμα των εθνικών αναγνωστηρίων έγινε κατόπιν πιέσεων των κ-μ, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, καθώς προηγούμενα λειτουργούσε αναγνωστήριο μόνο στα γραφεία της Ε. Επιτροπής και στις πρεσβείες των ΗΠΑ. Έχουμε επισημάνει επανειλημμένως το έλλειμμα διαφάνειας που υπάρχει στις διαπραγματεύσεις και έχουμε καλέσει για πιο ανοικτή και δημοκρατική διαδικασία.

Όσον αφορά τη ρυθμιστική συνεργασία και τα πρότυπα είναι αδιαπραγμάτευτη θέση μας ότι θα πρέπει ρητά να διασφαλιστεί στη Συμφωνία ότι τα υψηλά ευρωπαϊκά πρότυπα, μεταξύ άλλων, για την προστασία των καταναλωτών, την ασφάλεια των τροφίμων, την υγεία, το περιβάλλον, τα εργασιακά δικαιώματα και την προστασία των προσωπικών δεδομένων θα παραμείνουναναλλοίωτα, καθώς και ότι η Συμφωνία δεν θα περιορίζει τη δυνατότητα αυτά να ενισχύονται από τα κράτη ανεμπόδιστα και χωρίς να λογοδοτούν. Η αρχή της προφύλαξης αποτελεί στυλοβάτη του ρυθμιστικού πλαισίου της ΕΕ για την προστασία του περιβάλλοντος και της ανθρώπινης υγείας και δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή μία συμφωνία που δεν τη διασφαλίζει. Καμία υποχώρηση σε αυτούς τους τομείς δεν μπορεί να γίνει στο όνομα της άρσης των εμποδίων στο εμπόριο.

Στην ΤΤΙP περιλαμβάνεται πρόβλεψη για προστασία των επενδυτών και μηχανισμό επίλυσης διαφορών κράτους-επενδυτή. Μετά από αντιδράσεις κ-μ και της Κοινωνίας των Πολιτών επήλθαν δύο σημαντικές βελτιώσεις στα αρχικά κείμενα της διαπραγμάτευσης από την ευρωπαϊκή πλευρά: i) ξεχωριστό άρθρο σχετικά με το δικαίωμα του κράτους να νομοθετεί (right to regulate) για λόγους δημόσιας πολιτικής ii) νέο σύστημα επίλυσης διαφορών κράτους-επενδυτών (Investment Court System), το οποίο στοχεύει στο να αντιμετωπίσει τις κύριες αιτίες επικρίσεων του ISDS (ad hoc δικαστήρια, εταιρικοί δικηγόροι ως δικαστές κ.λπ.). Η νέα πρόταση για την προστασία των επενδύσεων είναι μεν βελτιωμένη, ωστόσο οι σχετικές προβλέψεις χρειάζεται νασυγκεκριμενοποιηθούν και αξιολογηθούν ως προς τις επιπτώσεις τους στη δημοκρατική διαδικασία λήψης αποφάσεων των κρατών.

Επίσης, δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι υπάρχει η δυνατότητα να προχωρήσει η Συμφωνία εντός του έτους, καθώς οι ΗΠΑ δεν είναι διατεθειμένες να προχωρήσουν σε παραχωρήσεις που αποτελούν προϋπόθεση για το κλείσιμο των διαπραγματεύσεων, σε τομείς όπως για παράδειγμα, οι δημόσιες συμβάσεις και οι ναυτιλιακές υπηρεσίες. Ειδικά η ελληνική πλευρά επιδιώκει μια Συμφωνία στην οποία θα εξασφαλίζεται η αυξημένη προστασία των Γεωγραφικών Ενδείξεων. Έχουμε καλέσει την Ε. Επιτροπή να μην αφήσει αυτό το ευαίσθητο για τα ελληνικά συμφέροντα θέμα στο τελευταίο στάδιο των διαπραγματεύσεων, όπου δεν θα υπάρχει ευελιξία. Τα ποιοτικά αγροτικά προϊόντα δημιουργούν αξία για τις τοπικές κοινωνίες, υποστηρίζουν την αγροτική ανάπτυξη και την προώθηση νέων ευκαιριών απασχόλησης στην παραγωγή, μεταποίηση και άλλες συναφείς υπηρεσίες. Ως τέτοια, θα πρέπει μια συμφωνία ελευθέρου εμπορίου να τα προωθεί και προστατεύει και να συμβάλλει στην καταπολέμηση της παραποίησής τους. Η Ελλάδα δεν σκοπεύει να αποδεχτεί μία Συμφωνία στην οποία τα κορυφαία αγροτικά προϊόντα θα χαρακτηριστούν «generic» και δεν θα προστατεύονται επαρκώς.

Μετά τις τελευταίες εξελίξεις, όλο και περισσότερες φωνές στην Ευρώπη εκφράζουν την αντίδρασή τους στο περιεχόμενο αυτής της Συμφωνίας. Η ελληνική κυβέρνηση έχει καλέσει την Ε. Επιτροπή και τα κράτη-μέλη, να αφουγκραστούν τις αντιδράσεις της Κοινωνίας των Πολιτώνκαι να τις λάβουν σοβαρά υπόψη στη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Σχετική παρέμβαση πραγματοποιήθηκε στο τελευταίο Συμβούλιο Υπουργών Εξωτερικών Υποθέσεων της 13ης Μαΐου από τον Υπουργό Οικονομίας, κ. Σταθάκη. Χρειάζεται αναθεώρηση του τρόπου με το οποίο διαπραγματεύεται η Ε. Επιτροπή ώστε να είναι πιο ανοικτός και διαφανής, να υπόκειται σε δημοκρατικό έλεγχο και να επανέλθει στον αρχικό στόχο που δεν είναι άλλος από την προάσπιση των συμφερόντων των ευρωπαίων πολιτών.

Τέλος, πιστεύουμε ότι η Συμφωνία είναι μεικτής αρμοδιότητας (συντρέχουσα αρμοδιότητα ΕΕ & κ-μ). Ως τέτοια, για να τεθεί σε ισχύ θα πρέπει αφενός να επικυρωθεί με ομοφωνία, και όχι με ειδική πλειοψηφία, στο Συμβούλιο αφετέρου να εγκριθεί σύμφωνα με την εκάστοτε εθνική διαδικασία από τα κράτη-μέλη (στην περίπτωση της Ελλάδας από το Εθνικό Κοινοβούλιο).

[1] Το ελληνικό εθνικό αναγνωστήριο άνοιξε μέσα στο 2016. Εντός Μαΐου 2016 ορίστηκαν οι Βουλευτές και οι αρμόδιοι δημόσιοι λειτουργοί που λόγο αρμοδιότητας έχουν πρόσβαση σε αυτό.

[2] Όταν μια δραστηριότητα δημιουργεί απειλές στο περιβάλλον ή στην ανθρώπινη υγεία, πρέπει να λαμβάνονται προφυλακτικά μέτρα, ακόμα και αν η σχέση αιτίας-αποτελέσματος δεν έχει πλήρως βεβαιωθεί επιστημονικά.

ΠΗΓΗ VOULIWATCH 3/6/2016