Ρεπορταζ του VOULI WATCH για την εκδήλωση με θέμα την TTIP | Ασυμφωνία απόψεων και επιφυλάξεις για την TTIP – Διατλαντική Εταιρική Σχέση Εμπορίου και Επενδύσεων

[Φωτ. ΦτΦ]

Μακρά και εποικοδομητική η συζήτηση – ενημέρωση για τη Διατλαντική Εταιρική Σχέση Εμπορίου και Επενδύσεων – (Transatlantic Trade and Investment Partnership / TTIP), παρουσία του αρμόδιου υπουργού Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού Γιώργου Σταθάκη, βουλευτών και εκπροσώπων φορέων. Από τον ΣΥΡΙΖΑ, συμμετείχε ο προερχόμενος από τους Οικολόγους Πράσινους Γιώργος Δημαράς και ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του Ποταμιού Χάρης Θεοχάρης. Τη συζήτηση που διοργάνωσε το Vouliwatch την Τετάρτη, 13 Ιανουαρίου 2016, στο Πολιτιστικό Κέντρο «Μελίνα» του Δ. Αθηναίων, άνοιξε ο Εκτελεστικός Διευθυντής του Vouliwatch, Στέφανος Λουκόπουλος, ευχαριστώντας τους προσκεκλημένους και τονίζοντας τη σημασία της πολυφωνίας σε ανάλογες ενέργειες ενώ τον συντονισμό ανέλαβαν οι Παναγιώτης Βλάχος, συνιδρυτής και υπεύθυνος γενικής στρατηγικής του Vouliwatch και Κώστας Εφήμερος, δημοσιογράφος και εκδότης του The Press Project. 

Οι φορείς που τοποθετήθηκαν με διαφορετικές απόψεις ως προς την TTIP από τον ακαδημαϊκό, επιχειρηματικό χώρο αλλά και την κοινωνία των πολιτών, με τους Γιώργο Δελλή (Αναπληρωτή Καθηγητή Δημοσίου Δικαίου Νομικής Αθηνών), Ηλία Σπιρτούνια (Γενικό Διευθυντή Ελληνοαμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου / AMCHAM), Ειρήνη Καρέτα (Project Manager & Volunteers’ Coordinator της Fair Trade Hellas) και Μιχάλης Μασουράκη, (Διευθύνων Οικονομικό Σύμβουλο ΣΕΒ / Chief Economist). 

Τη θέση της κυβέρνησης περιέγραψε ο κ. Σταθάκης, δίνοντας το πλαίσιο της συζήτησης και επιχειρώντας εν πολλοίς να αποδαιμονοποιήσει τη συζήτηση, δίνοντας όμως έμφαση στις «κόκκινες γραμμές» της ελληνικής πλευράς, όπως αυτή εκφράστηκε στη Σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου τον περασμένο Μάρτιο. «Ξεχωρίσαμε τα θέματα», τόνισε ο κ. Σταθάκης, τοποθετούμενος θετικά στο κανονιστικό πλαίσιο της συμφωνίας, αλλά όχι και στο υπόλοιπο κομμάτι, εγείροντας θέματα δικαιοσύνης, διαφάνειας, ασφάλειας, ζητώντας να υπάρχει ρητή δέσμευση ότι σε αυτό το πλαίσιο δεν θα εγείρονται θέματα, όπως το δημόσιο χρέος, ενώ θα διασφαλίζεται η δυνατότητα νομοθέτησης για την προστασία της δημόσιας υγείας, του περιβάλλοντος και σε άλλους τομείς. «Η προσέγγισή μας είναι περιορισμός στην πρώτη ενότητα», τόνισε, ενώ υπογράμμισε ότι τα λοιπά ζητήματα θα πρέπει να εξαιρεθούν.

«Κοινό κείμενο δεν υπάρχει» μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ, συμπλήρωσε ο κ. Σταθάκης, κάνοντας λόγο για χαοτική διαφορά μεταξύ των δύο πλευρών. Υπογράμμισε, βέβαια, το γεγονός ότι η αρμόδια Επίτροπος Εμπορίου Cecilia Malmström, έχει δώσει στη δημοσιότητα τις θέσεις της ΕΕ, αλλά ανάλογο κείμενο δεν υπάρχει πουθενά από τη σελίδα του State Department και τον Εκπρόσωπο Εμπορίου των ΗΠΑ, αν και έχει αλλάξει το πλαίσιο διαφάνειας των διαπραγματεύσεων σε μεγάλο βαθμό, εξανεμίζοντας και την αρχική επιδίωξη ταχείας σύναψης της συμφωνίας, ώστε να λειτουργήσει σε χρόνο ρεκόρ με την «ιδέα του σοκ», αναγνωρίζοντας τη συμβολή των αντιδράσεων των κινημάτων και των ευρωβουλευτών.

Ο κ. Δημαράς, αν και βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ, λόγω της πολιτικής του καταγωγής από τους Οικολόγους Πράσινους, ήταν κάθετος, χωρίς να αφήνει περιθώρια συμβιβασμού. Οι Οικολόγοι Πράσινοι θα ήταν υπέρ μόνο αν είχε περιορισμένο χαρακτήρα η εν λόγω συμφωνία, αλλά υπό αυτό το πλαίσιο, «η TTIP δημιουργεί ένα παράλληλο σύστημα δικαιοσύνης με επιπτώσεις στην δημοκρατία, την υγεία, την παραγωγή, το κλίμα». Αυτός είναι και ο λόγος που η πολιτική των Οικολόγων «είναι αντίθετη με αυτού του είδους την παγκοσμιοποίηση. Είμαστε αντίθετοι στο να καταστρέφονται οι οικονομίες», τόνισε, φέρνοντας παραδείγματα όπως της εταιρίας Monsanto, η οποία θα έχει τη δυνατότητα να εξαπλώσει το μονοπώλιο στους σπόρους, το οποίο θα είναι εις βάρος της βιωσιμότητας.

Το πλαίσιο των διαπραγματεύσεων όρισε και από την πλευρά του ο κ. Θεοχάρης για το Ποτάμι, ξεκαθαρίζοντας ότι δεν πρόκειται για εθνικού χαρακτήρα διαπραγματεύσεις, αλλά μεταξύ ενός κράτους (ΗΠΑ) και μίας Ένωσης. Ως προς τον τρόπο που αυτές λαμβάνουν χώρα, παραδέχτηκε ότι υπάρχει «πέπλο μυστηρίου» αν και φαίνεται να υπάρχει κάποια πρόοδος.«Θα παίρνουν οι μεγάλες εταιρείες αποφάσεις; Θα ιδιωτικοποιηθεί η δικαιοσύνη; Αυτά πρέπει να αποσαφηνιστούν», τόνισε. «Είμαστε κριτικοί ως πολίτες ως προς το πώς λαμβάνονται οι αποφάσεις στην ΕΕ», συμπλήρωσε, κάνοντας λόγο για δημοσίευση κειμένων από την πλευρά της ΕΕ μετά από πίεση.

Η εικόνα την οποία έδωσε ο κ. Θεοχάρης δεν είναι και τόσο απλή, λόγω της διαφορετικής ισορροπίας δυνάμεων στην ΕΕ, ενώ τόνισε ότι το Ποτάμι απαιτεί η ΕΕ να έχει περισσότερο ρόλο, προτάσσοντας τα θέματα διαφάνειας τα οποία έτσι κι αλλιώς στην Ένωση είναι πιο ισχυρά και σημαντικά από ότι στις ΗΠΑ. «Οι εκπρόσωποι της χώρας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δίνουν μάχη», υπογράμμισε, αν και στη συνέχεια δεν ήταν πρόχειρος να απαντήσει για το πώς ψήφισαν οι δύο ευρωβουλευτές του Ποταμιού για την TTIP μέσα στο 2015. Ακόμη, ζήτησε καλύτερη ενημέρωση για το θέμα στη Βουλή. Ο κ. Θεοχάρης, κάλεσε ακόμη τους συνομιλητές του να αναλογιστούν τα οφέλη, τα εκτιμώμενα 120 δισ.€ ετησίως που εκτιμά η Κομισιόν, τα οφέλη για τους επιχειρηματίες της ΕΕ μέσω εξαγωγών στις ΗΠΑ, στον μεγαλύτερο εμπορικό πελάτη της ΕΕ. «Η ΕΕ δεν μπορεί να αφήσει το κέντρο βάρους του παγκόσμιου εμπορίου να μετατοπιστεί προς τις ΗΠΑ, χωρίς εκπτώσεις στη δημοκρατία», είπα χαρακτηριστικά. Στο πολιτικό κομμάτι, ο κ. Θεοχάρης δήλωσε:«Η χώρα πάσχει από καρκίνο, αν νομίζετε ότι τα καρκινικά κύτταρα είναι η ΕΕ κάνετε λάθος», είπε. «Ο καρκίνος είναι το πολιτικό σύστημα», συμπλήρωσε, ζητώντας ένα πολιτικό σύστημα που να υπάρχει για τα συμφέροντα της χώρας. «Πότε ένας δικαστικός λειτουργός έπιασε έναν Γενικό Γραμματέα γιατί έκλεβε; Θα πάρει πρώτα τηλέφωνο τον πρωθυπουργό να δει αν επιτρέπεται – πιστέψτε με», είπε, ενώ απαντώντας στον συντονιστή Κώστα Εφήμερο ο οποίος «έδειξε» την υπόθεση Σαββαΐδου, με τον κ. Θεοχάρη να υπονοεί σαφώς ότι υπήρξε εντολή.

Ο Αναπληρωτής Καθηγητής Δημοσίου Δικαίου της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Γιώργος Δελλής, εκτίμησε ότι μια μόνιμη δομή δικαστηρίου επενδύσεων όπως περιγράφηκε από τον υπουργό Οικονομίας κ. Σταθάκη θα είναι προβληματικό, ως επί της αρχής «προσανατολισμένο στην υπεράσπιση του συμφέροντος του επενδυτή», ενώ κάλεσε να εστιαστεί η αντιμετώπιση του ζητήματος στο θεσμικό πρόβλημα, εξετάζοντας πόσο σημαντικό είναι τα θεσμικά ζητήματα να λυθούν σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο αλλά με βάση τις καταστατικές δομές. Σε αυτή την κατεύθυνση έδειξε ότι αν τα εθνικά δικαστήρια είναι αποτελεσματικά, καλύπτεται η ανάγκη, χρησιμοποιώντας το επίκαιρο παράδειγμα της Eldorado Gold. «Αν ήταν πιο αποτελεσματικό το δικό μας δικαστήριο, θα μπορούσε να πάει η Eldorado πχ. για αστική ευθύνη», εκτίμησε. Ο κ. Δελλής εμφανίστηκε ιδιαίτερα απαισιόδοξος για την δυνατότητα των εθνικών κοινοβουλίων να επικυρώσουν την TTIP, αλλά τόνισε ότι αν δεν περάσει σαν μεικτή συμφωνία που είναι και το πιο πιθανό, «δεν απαγορεύει κανείς να πάρει θέση ένα κοινοβούλιο ακόμα και σε αυτή την περίπτωση».

Από την πλευρά του, ο Γενικός Διευθυντής Ελληνοαμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου (American-Hellenic Chamber of Commerce / AMCHAM) Ηλίας Σπιρτούνιας, εκτίμησε ότι πρόκειται για μια πολύ μεγάλη συμφωνία, καθώς και ότι λόγω της δομής της οικονομίας της ΕΕ, η οποία και αποτελείται κατά το συντριπτικό 95% από Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις (ΜμΕ), αυτές θα ωφεληθούν, καθώς σε ειδικό μέρος της συμφωνίας, προβλέπονται συγκεκριμένες δράσεις για τις ΜμΕ. «Το 4% των εξαγωγών της Ελλάδας αφορά τις ΗΠΑ – να δούμε πώς μπορούμε να το αξιοποιήσουμε», είπε ο κ. Σπιρτούνιας. Όσον αφορά τη διαφορά ρυθμιστικού πλαισίου μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ, παραδέχτηκε πως υπάρχει, αλλά όχι στο επίπεδο που παρουσιάζεται, με τον FDA των ΗΠΑ να παρουσιάζεται χωρίς κανόνες και με πλήρη ελευθερία, χαρακτηρίζοντάς τον «δυνατό ρυθμιστή». «Οι ΗΠΑ έχουν νόμους και κανόνες – αλλά διαφορετικούς». Ανοίγοντας το κεφάλαιο της συμβατότητας, το παρουσίασε σαν μεταρρυθμιστική ευκαιρία: «Είμαστε συμβατοί; Πολλά έργα δεν είναι – ας δούμε λοιπόν πώς μπορούμε κι εμείς να βελτιώσουμε», εκτιμώντας το όφελος στα 115 δισ.€ και κάνοντας λόγο για 11 εκατ. θέσεις εργασίας στην ΕΕ και τις ΗΠΑ, μετά από μία πενταετία από την οριστικοποίηση της συμφωνίας, εκτιμώντας πως το αγροτοδιατροφικο ζήτημα θα αφεθεί τελευταίο. «Η συμφωνία έχει κάποια δύσκολα σημεία αλά είναι προς όφελος να την εξετάσουμε εξονυχιστικά», εκτίμησε. «Είναι ένα θέμα συζήτησης τα δύσκολα σημεία, αλλά να δούμε τι μπορούμε να έχουμε ως κέρδος σαν χώρα», κατέληξε.

Η εκπρόσωπος της κοινωνίας των πολιτών, Project Manager & Volunteers’ Coordinator της Fair Trade Hellas, Ειρήνη Καρέτα, μίλησε σχετικά με τις ενέργειες των πολιτών που οδήγησαν στην αλλαγή του πλαισίου συζήτησης, με τις 3,263,920 υπογραφές που παραδόθηκαν στις 6 Δεκ 2014 και τις πάνω από 53 οργανώσεις που ένωσαν τις δυνάμεις τους στην Ελλάδα ενάντια στην TTIP. «Περίπου 520 συναντήσεις διαβούλευσης για την #TTIP έγιναν με τις πολυεθνικές. Μόλις 26 με την κοινωνία των πολιτών», πρόσθεσε η κ. Καρέτα. Επιπλέον, «περίπου 1000 οι τοξικές ουσίες εκτός ΕΕ στα καλλυντικά, ενώ μόνο 8 εκτός των ΗΠΑ από τον FDA», είπε η κ. Καρέτα για να δείξει τη μεγάλη διαφορά πλαισίου, εκτιμώντας ότι η TTIP θα έχει επιπτώσεις στις δημόσιες υπηρεσίες, την ασφάλεια τροφίμων, αλλά και την επιβίωση εκατομμυρίων παραγωγών στο νότο. Έκανε λόγο για απειλή στη βιοποικιλότητα σπόρων και τεράστια απώλεια θέσεων εργασίας, αφού στις ΗΠΑ υπάρχουν πιο χαμηλά μεροκάματα και στοιχειώδη μόνο εργασιακά δικαιώματα. Όλα αυτά, μαζί με την αποδυνάμωση νομοθεσίας για προσωπικά δεδομένα, καθιστώντας τα διαθέσιμα για εμπορική χρήση.

Μίλησε ακόμη και για το Investor-state dispute settlement (ISDS), εργαλείο δημοσίου διεθνούς δικαίου, το οποίο δίνει δυνατότητα στις εταιρίες να προσφεύγουν εναντίον κρατών, αλλά και τις Comprehensive Economic and Trade Agreement (CETA), την αντίστοιχη συμφωνία μεταξύ Καναδά και ΕΕ και την Trade in Services Agreement (TiSA). Όσον αφορά το καθεστώς επικύρωσης από τα εθνικά κοινοβούλια, ο υπουργός Οικονομικών κ. Σταθάκης απάντησε ότι «δεν είναι ακόμα σαφής η διαδικασία επικύρωσης της CETA, δηλαδή αν θα έρθει στα εθνικά Κοινοβούλια προς ψήφιση», με την κ. Καρέτα να κάνει λόγο για «αδιαφάνεια και μη δημοκρατία», αφού οι διαδικασίες απέχουν παρασάγγες από συμμετοχικές διαδικασίες», μιλώντας για αυτοϋπονόμευση της ΕΕ. Η κ. Καρέτα ζήτησε ακόμη έρευνα επιπτώσεων για την TTIP σε εθνικό επίπεδο.

Τέλος, ο Μιχάλης Μασουράκης, Chief Ecoomist και Διευθύνων Οικονομικός Σύμβουλος του ΣΕΒ, εκτίμησε ότι η TTIP θα βοηθήσει πάρα πολύ τις ΜμΕ στην ΕΕ, καθώς αυτές μειονεκτούν σε σχέση με τις μεγάλες επιχειρήσεις, λόγω έλλειψης πορων. Αυτό θα γίνει μέσω και της ελάφρυνσης δασμών, εκτίμησε. Σχετικά με τη συζήτηση που έχει ανοίξει, την παρομοίασε με την αντίστοιχη που θα είχε ανοίξει πριν από 40 χρόνια στη χώρα μας για τις επιπτώσεις από την είσοδο στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα, ως προς τις επιπτώσεις στο εμπόριο, την αγροτική οικονομία, παρουσιάζοντας τις ανησυχίες που θα υπήρχαν για την ανάκαμψη του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών κτλ, προσθέτοντας ότι τότε τέτοια εκτεταμένη συζήτηση δεν είχε γίνει. «Σήμερα, ορισμένοι πιστεύουν ότι η πίεση θα διαλύσει την αγορά εντός της ΕΕ», συνέχισε, ενώ ο ίδιος υποστήριξε ότι «αντίθετα, η πίεση από τα έξω θα δημιουργήσει πίεση να ολοκληρωθεί γρήγορα η εσωτερική αγορά», παρουσιάζοντάς το ως πρόκληση της ΕΕ να γίνει το αντίπαλον δέος στην αμερικάνικη οικονομία.

«Θετική η συμφωνία για την εσωτερική αγορά – άρα και για τη χώρα μας», συμπεραίνει ο κ. Μασουράκης, αλλά και σε επίπεδο διαρθρωτικών αλλαγών. «Η ΕΕ είναι πίσω από τις ΗΠΑ σε ανάληψη διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και εξάλειψη της ανεργίας», δείχνοντας προς τη βελτίωση μέσω της αύξησης της ανταγωνιστικότητας. «Αν αυτά βελτιωθούν μέσω της αύξησης του ανταγωνισμού – αν μειωθεί η ανεργία στην ΕΕ, εγώ δεν έχω κανένα θέμα να αποδεχτώ τη συμφωνία », είπε, χαρακτηρίζοντας τα επιχειρήματα για τροφικό και περιβαλλοντικό κίνδυνο «λαϊκίστικα». Σχετικά με την ISDS ως διαδικασία επίλυσης διαφορών, τόνισε ότι όλες οι χώρες της ΕΕ έχουν υπογράψει συμφωνίες που περιλαμβάνουν αυτούς ή χειρότερους όρους και ότι το πρόβλημα είναι ποιος στελεχώνει επιτροπές διαιτησίας. Σχετικά με το θέμα της επικαιρότητας με την Eldorado Gold, εκτίμησε ότι «η ελληνική κυβέρνηση χειρίζεται πολύ καλά τη σχέση της με την Eldorado» και προέτρεψε στη λήψη αποφάσεων: «Αν η κυβέρνηση δε θέλει να βγάλει το χρυσό για τα τόσα επόμενα χρόνια, δεν έχει παρά να διώξει την εταιρία από την Ελλάδα», επισημαίνοντας ότι τόσο η χώρα, όσο και η εταιρία έχει τις νομικές ευκαιρίες να αντιδράσει.

[Φωτ. ΦτΦ]

Κατά τη διάρκεια της συζήτησης, το λόγο πήραν παρευρισκόμενοι πολίτες, οι οποίοι απεύθυναν ερωτήματα στους προσκεκλημένους εκφράζοντας απόψεις και ζητώντας διευκρινίσεις.

Ειρήνη Κωστάκη ΠΗΓΗ VOULI WATCH
--------------
.... και άλλο ρεπορτάζ στο EURO ACTIV και του Press Project [υπάρχουν και οι ομιλίες των κ.κ. Σταθάκη, Θεοχάρη]

... TTIP: Το μυστικό νομοσχέδιο -  Οι θέσεις των Ελλήνων πολιτικών για το σ/ν που διχάζει τη διεθνή κοινότητα - Δήλωση Βαρουφάκη [ΕΔΩ]